|
İş Güvenliği
Uzmanı
İş güvenliği
uzmanı: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça
belgelendirilmiş mühendis, mimar veya teknik elemanı, İşyeri sağlık ve güvenlik
birimi (İSGB): İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere işyerinde
kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimdir.
İSGB; en az bir
işyeri hekimi ile gereğinde diğer sağlık personeli ve sanayiden sayılan işlerin
yapıldığı işyerlerinde bunlara ilave olarak tehlike sınıfına uygun en az bir iş
güvenliği uzmanından oluşur.
Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini
sunmak üzere, gerekli donanım ve personele sahip olan ve Bakanlıkça
yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Ticaret Kanunu hükümlerine
göre faaliyet gösteren şirketlerce kurulan ve işletilen müesseselerdir.
Tehlike
sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği
açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya
çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri ile çalışma ortam ve
şartlarıyla ilgili diğer hususlar dikkate alınarak az tehlikeli, tehlikeli ve
çok tehlikeli olarak belirlenen ve işyerinin yer aldığı tehlike sınıfıdır.
İş Güvenliği Uzmanı
İş güvenliği hizmetlerini işyerinin tehlike sınıfı, sektörü ve işçi sayısına
göre belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yürütür. Bu hizmet OSGB ile
sözleşme yapılarak OSGB ile sözleşmeli bir İş Güvenliği Uzmanından da
alınabilir.
İş
güvenliği uzmanlarının nitelikleri ve görevlendirilmeleri
İşverence iş
güvenliği uzmanı olarak görevlendirilecekler, bu Yönetmeliğe göre geçerli iş
güvenliği uzmanı belgesine sahip olmak zorundadır.
İş güvenliği
uzmanlarından; (C) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıfta, (B)
sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, (A) sınıfı
belgeye sahip olanlar ise bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde
çalışabilirler.
Birden fazla iş
güvenliği uzmanının görevlendirilmesinin gerektiği işyerlerinde, en az bir iş
güvenliği uzmanının işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip olması
yeterlidir.
(1)* İş güvenliği uzmanlığı belgesinin sınıfları aşağıda belirtilmiştir:
a) (A) sınıfı iş
güvenliği uzmanlığı belgesi;
1) (B) sınıfı iş
güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az dört yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği
uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı
eğitimine katılarak yapılacak (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında
başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara,
2) İş sağlığı ve
güvenliği alanında en az beş yıl teftiş yapmış mühendis, mimar veya teknik
eleman olan iş müfettişleri, en az beş yıl uzman olarak çalışmış Bakanlık iş
sağlığı ve güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği
doktorası yapmış olan mühendis, mimar veya teknik elemanlar ile Genel Müdürlük
ve bağlı birimlerinde mühendis, mimar veya teknik eleman olarak en az on yıl
görev yapmış olanlardan
(A) sınıfı iş
güvenliği uzmanlığı için yapılacak sınavda başarılı olanlara, Bakanlıkça
verilir.
b) (B) sınıfı iş
güvenliği uzmanlığı belgesi;
1) (C) sınıfı iş
güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az üç yıl fiilen görev yaptığını iş güvenliği
uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı
eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında
başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara,
2) İş sağlığı ve
güvenliği veya iş güvenliği yüksek lisansı yapmış olan mühendis, mimar veya
teknik elemanlardan (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı
olanlara Bakanlıkça verilir.
c) (C) sınıfı iş
güvenliği uzmanlığı belgesi; (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine
katılarak yapılacak (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan
mühendis, mimar veya teknik elemanlara Bakanlıkça verilir.
(2)* Yurtdışından
alınan iş güvenliği uzmanlığı veya eşdeğer belgeye sahip olan mühendis, mimar
veya teknik elemanlardan;
a) Sahip olduğu
belge ile en az yedi yıl çalıştığını belgeleyenlerden (A) sınıfı iş güvenliği
uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı
sınavında başarılı olanlara (A) sınıfı,
b) Sahip olduğu
belge ile en az üç yıl çalıştığını belgeleyenlerden (B) sınıfı iş güvenliği
uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı
sınavında başarılı olanlara (B) sınıfı,
c) Sahip olduğu belge
ile müracaat ederek yapılacak (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında
başarılı olanlara (C) sınıfı, iş güvenliği uzmanlığı belgesi Bakanlıkça
verilir.
(3)* 2’nin (c)
bendine göre (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi almak isteyenlere sadece
bir kez doğrudan sınava girme hakkı tanınır.
İş güvenliği
uzmanları, aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür:
- Rehberlik ve
danışmanlık
- Risk
değerlendirmesi
- Çalışma ortamı
gözetimi
- Eğitim,
bilgilendirme ve kayıt
-İlgili birimlerle
işbirliği
İş güvenliği
uzmanlarının yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir.
İş güvenliği
uzmanları, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yaparken, işin normal akışını
mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına
katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari
durumları ile ilgili bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.
İş güvenliği
uzmanı, görevlendirildiği işyerinde yapılan çalışmalara ilişkin tespit ve
tavsiyelerini onaylı deftere yazmak ve işyeri hekimi ile beraber suretlerini
saklamak zorundadır. İşyerinde yapılan denetimlerde, bu zorunluluğu yerine
getirmediğinin tespiti halinde; iş güvenliği uzmanı Bakanlıkça yazılı olarak
uyarılır. Uyarı gerektiren durumun tekrarı halinde iş güvenliği uzmanlığı
belgesinin geçerliliği bir yıl süreyle askıya alınır. Belgesinin geçerliliği
askıya alınanlar, Genel Müdürlük internet sayfasında ilan edilir. Bir yıl
sonunda iş güvenliği uzmanının tekrar görev alabilmesi için Bakanlığın onayının
alınması zorunludur.
İkinci fıkrada
belirtilen onaylı defter; iş güvenliği uzmanı ile işveren veya işveren
vekilince, gerektiğinde işyeri hekimi ile eş zamanlı olarak imzalanır. Defterin
imzalanmaması veya düzenli tutulmamasından işveren veya işveren vekili
sorumludur.
İş güvenliği
uzmanının yetkileri aşağıda belirtilmiştir.
- İşyeri bina ve
eklentilerinde, çalışma metot ve şekillerinde veya iş ekipmanında çalışanlar
açısından yakın ve hayati tehlike oluşturan bir husus tespit ettiğinde işverene
bildirmek, gerekli tedbirler işveren tarafından alınmadığı takdirde durumu
Bakanlığa rapor etmek.
- İşyerinde
belirlediği yakın ve hayati tehlike oluşturan bir hususun acil müdahale
gerektirmesi halinde işveren veya işveren vekilinin onayını almak kaydıyla
geçici olarak işi durdurmak.
- Görevi gereği
işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve
araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.
- Görevinin
gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dahilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla
iletişime geçmek ve işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak.
- Tam süreli iş
sözleşmesi ile görevlendirilen iş güvenliği uzmanları, çalıştıkları işyeri ile
ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi
organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen
sürelerden bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden
sayılır ve bu süreler sebebiyle iş güvenliği uzmanının ücretinden herhangi bir
kesinti yapılamaz.
İş güvenliği
uzmanları, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerini yerine getirmek için aşağıda
belirtilen sürelerde görev yaparlar:
- Az tehlikeli
sınıfta yer alan işyerlerinde; ayda en az 12 saat, buna ilave olarak işçi
başına ayda en az 5 dakika.
- Tehlikeli sınıfta
yer alan işyerlerinde; ayda en az 24 saat, buna ilave olarak işçi başına ayda
en az 5 dakika.
- Çok tehlikeli
sınıfta yer alan işyerlerinde; ayda en az 36 saat, buna ilave olarak işçi
başına ayda en az 10 dakika.
- Az tehlikeli
sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla işçisi olan işyerlerinde her 1000 işçi için
tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. İşçi sayısının
1000 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan işçi sayısı
göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri
kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.
- Tehlikeli sınıfta
yer alan 750 ve daha fazla işçisi olan işyerlerinde her 750 işçi için tam gün
çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. İşçi sayısının 750
sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan işçi sayısı göz
önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar
iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.
- Çok tehlikeli
sınıfta yer alan 500 ve daha fazla işçisi olan işyerlerinde her 500 işçi için
tam gün çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir. İşçi sayısının
500 sayısının tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan işçi sayısı
göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri
kadar iş güvenliği uzmanı ek olarak görevlendirilir.
- İş güvenliği
uzmanları sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunar. Birden fazla
işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında
yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden düşülür.
İş Güvenliği Danışmanlığı
4857 sayılı iş
kanunu çalışan sayısına ve sektörüne bakılmaksızın tüm işyerlerinde iş
güvenliği önlemlerinin alınmasını zorunlu kılmaktadır. Bu nedenle; 27 Kasım
2010 Tarihli ve 27768 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan İş Sağlığı Ve Güvenliği
Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre sanayiden sayılan ve devamlı olarak en az elli
işçi çalıştırılan işyerlerine verilen hizmetler danışmanlık niteliğinde tüm
işyerlerine verilmektedir.
“İş Güvenliği
Uzmanı görevlendirme” hizmeti gibi sürekli hizmet verilebileceği gibi belli bir
sürede İş Güvenliği altyapısının oluşturulması ve sürdürülebilmesi için sistem
kurulması çalışmalarını da kapsayabilir-
Çalışma
Ortamı Gözetimi
İş Güvenliği
Uzmanları çalışan sayısına ve sektörüne bakmaksızın tüm işyerlerinde aşağıdaki
faaliyetlerle çalışma ortamı gözetimi yapar.
- Çalışma ortamının
gözetimini yapmak, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden yapılması gereken
periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulanmasını kontrol etmek.
- İşyerinde kaza,
yangın veya patlamaların önlenmesi için mevzuata uygun çalışmalar yapmak ve
uygulamaları takip etmek.-Risk Değerlendirme
İş Sağlığı
ve Güvenliği Eğitimleri(alt başlık)
22/5/2003 tarih ve
4857 sayılı İş Kanunu'nun 77. maddesine dayanılarak 7/4/2004 tarih ev 25426
sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği
Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik" gereği: Madde 4:
"İşverenler, işyerlerinde sağlıklı ve güvenli çalışma ortamının tesis
edilmesi için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Bu amaçla, işverenler,
çalışanları, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, onların
karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ve bunlarla ilgili alınması gerekli
tedbirler konusunda işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim programlarını
hazırlamak, eğitimlerin düzenlemesini, çalışanların bu programlara katılmasını
sağlamak ve verilecek eğitim için uygun yer, araç ve gereç temin etmekle yükümlüdürler"
denilmektedir.
Bu kapsamda çalışan
sayısına ve sektörüne bakmaksızın tüm işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği
Eğitimleri verilmektedir.
Risk
Değerlendirme
İşyerinde var olan
ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, tehlikelerden
kaynaklanan risklerin analiz edilmesi, bu risklerin bertaraf edilmesine ve
bertaraf edilemeyenlerin kabul edilebilir düzeye indirilmesine yönelik risk
kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması, uygulanması ve uygulamalarının
izlenmesi amacıyla yapılması gereken sistematik ve dinamik çalışmaları Risk
Değerlendirmesi denir.
22/5/2003 tarih ve
4857 sayılı İş Kanunu'nun 77. maddesine göre ”İşverenler işyerlerinde iş
sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve
gereçleri noksansız bulundurmak, işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda
alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler.” Bu yükümlülük ancak risk
değerlendirmesi yaparak sağlıklı olarak yerine getirilebilir. İşyeri ve işçiler
için tehlike arz eden böyle bir değerlendirmenin yapılması, önlemlerin tespiti
ve tehlike derecesine göre öncelik verilerek giderilmesi; muhakkak ki iş
kazaları ve mesleki hastalıklarını asgariye indirecektir. Yönetmeliklerde
belirtildiği gibi bu tehlikelerden işçilerin de haberdar edilmesi işletmelerin
ve işçilerin zararlanma oranlarını da azaltacaktır. İşyerlerimizin en değerli
varlıkları istihdam etmiş oldukları yetişmiş elemanlardır.
Yönetmeliklerin
işveren için yükümlülük haline getirdiği Risk Değerlendirmesi işyerlerine iş
sağlığı ve güvenliği açısından disiplin getirecek, iş kazaları ve meslek
hastalıkları yanında gün kayıplarını da azaltacak çalışma kalitesi ve veriminde
artıracaktır.
Ancak; Risk
Değerlendirmesi bir uzmanlık işidir. Bu konuda işverenler İş Güvenliği
Uzmanlarından yararlanmalıdırlar.
Acil Durum
Planı Hazırlama
Acil durum planlarının hazırlanmasını sağlamak, periyodik olarak eğitimleri ve
tatbikatları yaptırmak, acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini
sağlamak.
Doğal afet, kaza,
yangın veya patlama gibi durumlar için yapılması gerekli çalışma, planlama ve
tatbikatların tümüne acil durum planlaması denir.
İşletmelerin acil
durum planlamalarını, yangın söndürme, ilkyardım ve tahliye tatbikatlarını
gerçekleştiriyoruz. Bir yangın, deprem yada diğer beklenmedik acil felaket
durumunda saniyeler ve en küçük bilgi çok değerlidir. Bu gibi durumlara
hazırlıklı olmak çok önemlidir. Acil eylem planlamaları, firmalarda bu gibi
durumların meydana gelmesi ihtimaline karşı yapılan, planlama, görev bölümü ve
hazırlık tatbikatlarını içerir.
|
